Het verhaal van Patric (agoog flexpool)

Mensen die niet bij GGZ NHN werken, denken nog wel eens dat op het Landgoed Willibrordus in Heiloo een tbs-kliniek zit. Dat klopt niet: in Heiloo staat onze forensisch-psychiatrische afdeling (FPA). Maar wat is het verschil tussen een tbs-kliniek en een FPA? Collega Patric kan daar alles over vertellen. Hij werkt namelijk als agoog in onze FPA én als sociotherapeut in de tbs-kliniek in Almere.

“Ik werk al lang in het forensische veld. In de jeugdgevangenis, voor de tbs-kliniek in Almere en bij de forensisch-psychiatrische afdelingen de Hooge Venne en Strandwal 2 in Heiloo. In 2023 begon ik met flexwerken, zoals dat heet. Zowel bij de flexpool van GGZ NHN als bij die van de tbs-kliniek in Almere. De functies van agoog en sociotherapeut zijn nagenoeg hetzelfde, maar er zijn wél verschillen tussen een tbs-kliniek en een FPA.” Patric legt uit: ”Er zijn verschillende beveiligingsniveaus. Een tbs-kliniek heeft het zwaarste niveau van beveiliging (niveau 4), een FPA het een na lichtste (niveau 2). Bij een tbs-kliniek komen cliënten die een tbs-maatregel met verpleging opgelegd hebben gekregen van justitie. Bij de FPA is de cliëntgroep veel gevarieerder. Er verblijven bijvoorbeeld cliënten die nog nooit met justitie in aanraking zijn geweest en dat willen voorkomen. Ook cliënten die zich in een penitentiaire inrichting (PI) of tbs-kliniek goed ontwikkelen stromen door naar een FPA.”

Resocialisatie

“Het doel van tbs is herhaling (recidive) te voorkomen. Mensen worden in een tbs-kliniek nauw begeleid en behandeld; als sociotherapeut probeer je iemand te leren zijn gedrag te veranderen. Je kijkt heel goed naar het gedrag, vanuit daar bepaalt de behandelaar met het team hoe ze iemand verder begeleiden en behandelen. De FPA is ook bedoeld om recidive te voorkomen (opdracht vanuit justitie), maar ook voor resocialisatie, zodat cliënten zo goed mogelijk kunnen terugkeren in de maatschappij. Daarom is er daar meer coaching en begeleiding. Er zijn in de FPA ook gesprekken met behandelaren, net als in een tbs-kliniek. Maar bij een tbs-kliniek moet je alles nog opstarten; en bij de FPA hebben ze al behandelingen gehad en is het een vervolg. Tenzij je vanuit een PI komt.”

Vrijheden stapsgewijs opbouwen

Daarnaast is er natuurlijk een verschil in de mate van vrijheid: “In een tbs-kliniek zit iemand ‘vast’ tussen de muren. De FPA kent meer vrijheid. Cliënten op de FPA kunnen bijvoorbeeld ook bij Maatwerk, centrum voor werk en ontwikkeling aan de slag.” Die vrijheden worden stapsgewijs opgebouwd, licht Patric toe: “Als mensen van een tbs-kliniek naar een FPA gaan, moeten ze wennen aan de nieuwe omgeving. Daarom start iedereen altijd op een gesloten unit, want anders is het verschil te groot. Vrijheden worden langzaam opgebouwd waarbij wordt gekeken naar goed gedrag, de risico’s en hoe het proces verloopt. In de laatste unit mag je zelfstandig naar buiten. Maar ook daarbij blijven we veel aandacht besteden aan risicotaxatie. De voorwaarden van de rechter, zoals een alcohol- en/of drugsverbod, blijven wel altijd nog gelden.”

Veilig leven

“Ik heb met allerlei soorten mensen gewerkt de afgelopen jaren. Helaas zie ik soms jongeren die ik nog ken van de jeugdgevangenis weer terug in de tbs-kliniek. Maar dat heeft ook voordelen: ik hoor wel eens van collega’s dat een cliënt erg agressief is, maar zodra die persoon mij ziet, zakt dat weer. Omdat ze mij al kennen.”